In het oosten van Estland scheidt de rivier Narva de gelijknamige stad in Estland van Ivangorod, een stad in Rusland. Twee grensovergangen verbinden beide steden, waarvan één op Sõpruse sild ligt, de Vriendschapsbrug. Maar die naam is de laatste jaren steeds ongepaster.
De afgelopen jaren, en met name sinds de Russische inval in Oekraïne, nemen de spanningen in de grensstad toe. De Estse stad, waar meer dan 85% van de bevolking uit etnische Russen bestaat, is zeer verdeeld. De laatste tijd vinden er steeds meer incidenten plaats, die soms al wat langer sluimerden in Narva.
Door de oorlog nam de gemeenteraad, al dan niet onder druk van de Estse regering, steeds sneller besluiten over gevoelige kwesties. Omstreden straatnamen werden hernoemd, en een Sovjettank die als monument diende, werd uit het straatbeeld verwijderd. Hoewel men bang was dat er rellen zouden uitbreken, zoals 16 jaar geleden in Tallinn, bleef het rustig, maar wel gespannen.
In aanloop naar 9 mei, de dag dat Rusland de overwinning van de “Grote Vaderlandse Oorlog” viert, vonden provocaties plaats. Zo arresteerde de politie medio april een man die verantwoordelijk was voor het spuiten van pro-Russische teksten op een muur waar tot voor kort een Russische tank als monument stond. De T34 Sovjettank werd eerder dit jaar tot ongenoegen van een klein deel van de inwoners verwijderd. Vovan Kaštan, de activist verantwoordelijk voor het vandalisme, maakte het de politie niet moeilijk. Op zijn social media eiste hij de actie op. De tekst was een citaat van Vladlen Tatarsky, een pro-Russische blogger die begin april omkwam bij een bomaanslag in Sint Petersburg.
Een ander noemenswaardig incident vond plaats op 8 mei. Voor een leegstaand gebouw, dat in zekere zin lijkt op een theater, bleek op de stoep voor de ingang de tekst “ДЕТИ” geschilderd te zijn. Het Russische woord voor kinderen, dat op 16 maart 2022 in het Oekraïense Mariupol voor een theater was geschilderd. De Russen bombardeerden het alsnog. Hoewel de politie nog geen idee heeft wie verantwoordelijk is voor deze actie, zijn er signalen dat Vovan Kaštan wellicht ook achter deze actie zit. De burgemeester van Narva, Katri Raik, laat weten ook deze actie als provocatie op te vatten.
Op 9 mei ontstond nog er een merkwaardige situatie. Aan de oevers van de rivier Narva aan Russische zijde, werd een podium opgebouwd. Op dat podium in Rusland werd onder andere een concert gegeven om deze dag te vieren. De organisatoren plaatsten het podium op een manier zodat het optimaal vanuit Estland te zien en te horen was. Een flinke groep Russen verzamelden zich aan de oevers van de rivier aan de Estse zijde om het concert te zien.
Een reactie van Estse zijde volgde kort daarna. Op één van de muren van het Narvamuseum, dat gevestigd is in het fort aan de oevers van de rivier, werd een poster getoond waarop Poetin te zien is. De poster, die zo geplaatst is dat deze vanuit Rusland zichtbaar is, toonde ook de tekst “War Criminal”. Het museum, dat toestemming gaf voor de plaatsing, geeft aan dat Propastop verantwoordelijk is voor de poster. Propastop is een onderdeel van Kaitseliit, het vrijwillige leger. Zij proberen alle vormen van Russische propaganda in Estland in kaart te brengen om burgers te waarschuwen.
Zowel het stadsbestuur als het museum staan achter de boodschap van de poster, zo benadrukte burgemeester Katri Raik. Dat de poster in Rusland gezien is, bleek nadat Russische grenswachten hun Estse collega’s hadden verzocht de poster weg te halen. Zij hebben het verzoek ter kennisgeving aangenomen en laten weten dat de poster aan alle Estse wetten voldoet. De poster blijft zeker nog een aantal dagen hangen, wat er daarna mee gebeurt, is nog niet bekend.
Op diezelfde dag leidde de spanning aan de oevers ook nog tot een confrontatie tussen een Estse demonstrant en een pro-Russische inwoner van Narva. Actievoerder Daniil Kurakin toonde nabij Sõpruse sild een Oekraïense vlag zodat deze zichtbaar zou zijn vanuit Ivangorod. De pro-Russische inwoner duwde Kurakin van de verhoging waar hij op stond waarna hij hard ten val kwam op een stenen trap. Het incident is gefilmd, de beelden staan hieronder. De Estse politie heeft de dader aangehouden. Kurakin heeft via zijn social media kanaal laten weten dat hij ondanks wat kneuzingen en blauwe plekken het goed maakt.
