20 augustus; Taasiseseisvumispäev

Het is vandaag Taasiseseisvumispäev, ofwel, de dag dat Estland weer onafhankelijk werd van de Sovjet-Unie. Beter gezegd: de dag dat de Sovjetbezetting na ruim 50 jaar ten einde kwam. Een beknopte samenvatting.

Dat ging overigens niet heel soepel. De eerste stappen naar onafhankelijkheid werden al in 1990 gezet. De opperste sovjet van de Estse Socialistische Sovjetrepubliek nam in maart dat jaar een resolutie aan waarin stond dat de sovjetbezetting in 1940 niet het einde betekende van de Republiek Estland. Als gevolg hiervan werd in mei 1990 een wet aangenomen die de naam Estse Socialistische Sovjetrepubliek ongeldig verklaarde. Ook het gebruik van de sovjetvlag en het volkslied werden buiten gebruik gesteld. De grondwet uit 1938 was daarna weer van kracht. In diezelfde maand maakten diverse overheidsinstanties zich los van de Sovjet-Unie en gingen zelfstandig opereren. De wijze waarop met de Sovjet-Unie werd gecommuniceerd, ging op basis van de afspraken opgesteld in het Verdrag van Tartu. Beide landen ondertekenden de “Vrede van Tartu” in 1920.

Een klein jaar later, op 3 maart 1991, vond een referendum plaats. Esten die voor de sovjetbezetting in Estland woonden en hun nageslacht, mochten zich uitspreken of Estland onafhankelijk moest worden. Een ruime meerderheid, 77,8%, stemde voor. Denemarken was vervolgens het eerste land dat al op 11 maart 1991 Estland als zelfstandige staat erkende. Pas in augustus van 1991 raakte alles in een stroomversnelling.

Op 19 augustus 1991 vond er in Moskou een couppoging plaats, waardoor vrijwel alle militaire aandacht op Moskou gevestigd was. Veel bezette landen zagen hun kans schoon en riepen de onafhankelijkheid uit. Estland maakte van de chaos gebruik om te bepalen of het land als nieuwe republiek zou starten, of verder zou gaan waar het in 1918 startte en noodgedwongen moest pauzeren in 1940. Het werd het laatste en dat werd op 20 augustus 1991, om 23:02 uur via de televisie bekend gemaakt aan de inwoners van Estland.

Een dag later, op 21 augustus 1991, bleek dat de Sovjet-Unie toch nog wilde ingrijpen. Bij de Teletorn, waar zowel het televisie- als het radiosignaal werden uitgezonden, verzamelden enkele militairen zich. Zij wisten daar uiteindelijk het televisiesignaal uit de lucht te krijgen. Door daadkrachtig optreden van enkele Estse soldaten, kregen ze geen volledige toegang tot de ruimtes waar de uitzendapparatuur zich bevond. Als gevolg hiervan bleef het radiosignaal in de lucht. Later die dag werd duidelijk dat de couppoging op niets uit was gelopen, waarna de Sovjetmiliairen zich terugtrokken.

Deze dag is in Estland een nationale feestdag, net als 24 februari, de dag dat Estland voor de eerste keer onafhankelijk werd van Rusland. Vandaag zijn er op diverse plekken in het land activiteiten te doen. Overheidsinstanties zijn gesloten, winkels hebben beperkte openingstijden en het openbaar vervoer rijdt een zondagsdienst. Het zal voor veel toeristen even schakelen zijn, al zijn sommige musea gewoon open; al is het misschien minder lang dan normaal.