De afgelopen dagen haalden een demonstratie bij Eurovision in Concert en een open brief aan de Nederlandse deelnemer Joost Klein het nieuws. De demonstranten en de ondergetekenden van de brief zijn duidelijk; Nederland moet het Eurovisie Songfestival boycotten vanwege de deelname van Israël.
Tijdens een reportage, gemaakt door Hart van Nederland (SBS6), wordt duidelijk dat veel demonstranten niet begrijpen dat Rusland niet meer mag deelnemen, maar Israël nog wel. Maar is het wel zo zwart-wit?
Rusland
Rusland viel Oekraïne in februari 2022, enkele maanden voor het Eurovisie Songfestival, binnen. Veel landen weigerden mee te doen als Rusland nog zou deelnemen. Ondertussen werd de in Rusland verantwoordelijke omroep nog meer een propagandakanaal van het regime van Poetin. Vrije pers in Rusland was al schaars, maar de omroep in kwestie ging volop over op het verspreiden van desinformatie.
Uiteindelijk besloot de EBU, de internationale organisatie achter het samenwerkingsverband van omroepen, om Rusland niet deel te laten nemen. Deelname van Rusland zou het Eurovisie Songfestival in diskrediet brengen. Maar de druk achter de schermen werd ook flink opgevoerd. Een Russische deelname zou betekenen dat veel landen mogelijk niet zouden willen deelnemen of uitzenden. Het besluit nam de organisatie uiteindelijk nadat alle deelnemende omroepen geconsulteerd waren.
Daarnaast nam de EBU binnen een week ook het besluit om alle Russische omroepen, die lid zijn van de EBU, te schorsen. Dit deed de organisatie naar aanleiding van een persverklaring van die drie Russische omroepen, waarin zij deelden voornemens te zijn hun lidmaatschap op te zeggen. De EBU stelde dat de Russische omroepen zich herhaaldelijk niet aan de voorwaarden, gesteld aan het lidmaatschap, hielden.
Belarus
Ook Belarus mag niet meer meedoen, overigens niet vanwege de oorlog in Oekraïne, maar vanwege de absentie van persvrijheid in het land. Eind mei 2021, na het Eurovisie Songfestival, werd de Belarussische omroep geschorst. Overigens deed Belarus al niet mee aan deze editie van het Songfestival, zij werden uiteindelijk gediskwalificeerd nadat het land tot tweemaal toe een te politiek nummer in wilden zenden.
Israël
En dan Israël. Israël verkeerde dit jaar in dezelfde positie als Belarus in 2021. Het land wilde een te politiek nummer inzenden. Aanvankelijk wilde men niks aan het nummer aanpassen en leek een diskwalificatie onvermijdelijk. De deelnemende omroep ging uiteindelijk overstag en past het nummer alsnog aan. Hoewel de tweede versie nog niet tot volle tevredenheid van de EBU was, bleek de derde en laatste poging wel te voldoen. Op dat vlak voldoet Israël in principe aan het reglement.
Het feit dat Israël deelneemt, houdt automatisch in dat de deelnemende omroep nog lid is van de EBU. De omroep ligt wel onder een vergrootglas, al sinds de oprichting in 2017. In dat jaar ontvouwde de Israëlische regering het plan om de nieuwsdienst van de omroep te sluiten, in combinatie met nog enkele andere bezuinigingen. De EBU protesteerde vrijwel direct en wist te voorkomen dat het plan doorging. Immers zou zonder onafhankelijke nieuwsredactie het lidmaatschap opgezegd worden. De winst van Israël, in 2018, zorgde ervoor dat de EBU extra druk kon zetten. Want Israël zou het recht verliezen om het Songfestival in 2019 te organiseren.
Vorig jaar, 2023, besloot de Israëlische minister van Communicatie dat de zender niet meer met publiek geld gefinancierd moest worden, maar ook dat de nieuwsdienst van de zender gesloten moest worden. Het plan uit 2017 werd uit de ijskast gehaald. Het leidde wederom tot een storm van kritiek vanuit de EBU die een brandbrief naar de premier van het land stuurde. Vooralsnog voldoet de omroep nog aan alle eisen, en kan de EBU niet zomaar het lidmaatschap opzeggen. Hierdoor is het duidelijk dat de band tussen de omroep en de regering allerminst innig te noemen is.
Verklaring EBU
De EBU benadrukt in een verklaring dat de relatie tussen de Israëlische deelnemende omroep en de Israëlische overheid fundamenteel anders is dan die van de Russische omroepen en de Russische overheid.
De EBU stelt dat het Songfestival een apolitiek evenement is, dat landen en mensen wil verbinden door muziek.
