Ongeveer een jaar geleden werd de Finse restaurantketen Hesburger gesommeerd diverse uithangborden die op Estse restaurants hangen, aan te passen. De reden? Er stond “drive-in” op. Volgens de Estse taalwetten is dat niet toegestaan, dus ondernam de Taalinspectie, Keeleinspektsioon, actie.
De taalwet in Estland is duidelijk, elke gebruikte term dient op z’n minst in het Ests getoond te worden. Vertalingen zijn toegestaan, maar die mogen niet prominenter zijn dan de originele Estse tekst. Bij de restaurants van Hesburger was overigens geen vertaling naar het Ests aanwezig. De Taalinspectie droeg nog wel enkele voorbeelden aan, zoals “sissesõidurestoran”, dat letterlijk doorrijdbaar restaurant betekent. Kaasaost, dat afhalen betekent, zou, gezien de ruimte op de borden, een beter alternatief zijn.
Niet alleen Hesburger werd aangesproken, ook het toeristisch bureau van de stad Tallinn kon een brief verwachten. Hoewel, in betere tijden, de meeste bezoekers geen informatie in het Ests zoeken, is het volgens de Taalinspectie wel verplicht om te tonen. Er zijn immers ook toeristen uit eigen land, luidt het argument.
De Taalinspectie is in de jaren ’90 opgericht, kort na de herwonnen onafhankelijkheid. Deze overheidsorganisatie heeft als taak de Estse taal te beschermen en kan zelfs sancties opleggen. Reden hiervoor was de jarenlange bezetting door de Sovjet-Unie, die het Russisch als eerste taal invoerde. Daarnaast had de Estse taal ook de lijden onder de Russificatie, in de periode voor de Tweede Wereldoorlog.
Volgens de inspectie dient iedereen Ests te spreken. Het niveau wordt bepaald aan de hand van een bepaalde score. Artsen en politici moeten de taal vloeiender spreken dan bijvoorbeeld een vakkenvuller. Maar als blijkt iemand de taal niet machtig is, kan de inspectie ingrijpen. Men controleert niet alleen zelf, ook meldingen worden onderzocht. Na een officiële brief volgt vaak een hoorzitting en eventueel een boete. In het verleden zijn onder andere buschauffeurs, taxichauffeurs en zelfs lokale politici, vaak uit het oosten van Estland, op gesprek geweest.
De taalwet van Estland gaat zelfs zo ver, dat in principe de spelling van voornamen de Estse spelling dient te volgen. Neleri uit Rakvere kan erover meepraten. Lees hier het volledige verhaal.
