Het weekeinde is nog maar net begonnen, en plots stroomt mijn telefoon vol met berichten via WhatsApp. Niet op mijn privénummer, maar via mijn zakelijke nummer. Het is een bijzonder schouwspel.
De WhatsAppgroep heeft als naam enkel een code bestaand uit vier cijfers. Het telefoonnummer dat de groep heeft aangemaakt, komt uit Ivoorkust. Een telefoonnummer uit Zuid-Afrika heeft mij toegevoegd aan de groep. Hoewel ik pas eind mei 2024 wordt toegevoegd, blijkt de groep al sinds december 2020 te bestaan. De twee beheerders hebben een Nederlands telefoonnummer. Als profielafbeelding hebben zowel de groep als de beheerders een logo van KuCoin. Een bedrijf gespecialiseerd in virtuele valuta aldus hun eigen site. Op diezelfde site staat ook een aparte pagina waar mensen kunnen checken of ze contact hebben, of hebben gehad, met een medewerker van KuCoin. Blijkbaar is zo’n controlemiddel nodig.
Voor de zekerheid vul ik de twee telefoonnummers van de Nederlandse beheerders in. KuCoin herkent ze niet. Ook de nummers uit Zuid-Afrika en Ivoorkust, komen hen niet bekend voor. Nog voordat ik verder de groep kan uitpluizen, is deze opgeheven. Wellicht hebben mensen de groep gerapporteerd bij WhatsApp. Zonde, want ik was wel benieuwd naar de echtheid van de groep.
Nog geen twee uur later kan ik in principe verder, want de scammers laten zich niet zomaar tegenhouden. Een nieuw nummer uit Zuid-Afrika voegt mij, samen met nog 130 anderen, toe aan een nieuwe groep, die qua opzet exact hetzelfde is. Enkel de groepsnaam, weer bestaand uit vier cijfers, is anders. De namen van de beheerders zijn identiek, de telefoonnummers echter niet. Sterker nog, één beheerder zit zelfs twee keer in de groep, uiteraard met twee verschillende nummers. Ik ben vooral nieuwsgierig hoe deze groep is samengesteld.
Al scrollend door de lijst zie ik tal van telefoonnummers, namen en foto’s. Het bijzondere is dat al deze mensen echt lijken te bestaan, wat doet vermoeden dat ze ook willekeurig zijn toegevoegd. Ik besluit enkelen te bellen. Allemaal geven ze aan dat ze zonder hun toestemming aan de groep zijn toegevoegd en allemaal geven ze aan nooit iets met bitcoins gedaan te hebben. Eén opvallend detail is dat vrijwel alle nummers een abonnement bij KPN hebben.
Terwijl de beheerders elke paar uur hetzelfde bericht plaatsen, waarin ze mensen oproepen accounts aan te maken bij bepaalde sites die je kan verkrijgen door privé met één van hen te chatten, verschijnen er nog meer berichten. Het zijn veelal jubelberichten van mensen die flinke winsten geboekt hebben met bitcoins. Het bijzondere is, dat dit van telefoonnummers komt die ook willekeurig toegevoegd lijken te zijn. De foto’s en namen van de mensen kloppen, maar enig speurwerk levert andere resultaten op.
De teksten in de appjes verschillen namelijk enorm van de teksten die deze mensen op hun social media-accounts plaatsen. De schrijfstijl is compleet verschillend. Daarnaast neemt geen van hen de telefoon op, of is er zelfs geen verbinding mogelijk. Hetzelfde probleem doet zich voor bij de beheerders, ook die zijn niet te bereiken op de mobiele nummers die ze gebruiken.
Ik besluit één van de beheerders een privébericht te sturen. Dit doe ik kort nadat zij weer mensen heeft opgeroepen om privé contact met haar te zoeken. Ik vraag haar hoe zij aan mijn nummer is gekomen. Vrijwel direct ontvang ik een standaardtekst over de voordelen van bitcoins, maar mijn vraag blijft onbeantwoord. Ik gooi het over een andere boeg.
In de lijst met telefoonnummers ga ik op zoek naar de mensen die wel zijn toegevoegd, maar hun kanttekeningen plaatsen bij het doel van de groep. Hoewel ik die berichten wel tegenkom, is verder contact lastig. Want elke kritiek wordt beantwoord met een verwijdering uit de groep. Kennelijk zitten de beheerders niet te wachten op kritische vragen.
Wat gebeurt er nu precies?
Wie aan een dergelijke groep wordt toegevoegd, ontvangt meermaals per dag een algemeen bericht van één van de beheerders. Zij plaatst een plaatje met een stappenplan hoe je een privécontact met haar kan opnemen. Via dat contact zou je instructies moeten krijgen om tot een lucratieve “mining” toegelaten te worden. Het bijzondere is dat ze volop gebruikmaken van de logo’s van Kucoin, maar dat Kucoin nergens in voor lijkt te komen. In datzelfde bericht, worden mensen opgeroepen om persoonlijk contact met deze beheerder op te nemen.
De tweede beheerder, die zich analyst [sic] noemt, doet iets totaal anders. Deze stuurt met enige regelmaat zogenaamde nieuwsberichten over virtuele valuta. Deze samenvattingen lijken qua inhoud steeds op elkaar. Omdat de meeste mensen nooit lang in zo’n groep zitten, kunnen ze dit niet controleren.
Tot slot zijn er nog mensen met namen die traceerbaar zijn. De profielfoto’s zijn daadwerkelijk van bestaande mensen. Zij reageren constant zeer positief en extreem dankbaar, in soms tenenkrommend of onnatuurlijk Nederlands. Zowel de beheerders als deze mensen zijn onbereikbaar, de telefoonnummers lijken soms afgesloten te zijn.
Men is waarschijnlijk op zoek naar inloggegevens of het makkelijk verkrijgen van bitcoins. Het aandringen op het koppelen van een zogenaamde “wallet” voert in alle berichten te boventoon. Of de bonussen die in het vooruitzicht zijn gesteld, ook echt uitbetaald worden, is allerminst zeker. Enkel de – waarschijnlijk – neppersonen laten trots weten dat ze rijk aan het worden zijn. Soms ondersteund met screenshots, die wel telkens andere bedragen laten zien, maar gek genoeg allemaal op dezelfde wijze zijn afgesneden.
De eerste groep waarin ik zat, werd vrij snel opgeheven door WhatsApp. De tweede groep draait op dit moment al een maandje volop. Ondanks herhaalde meldingen van meerdere personen aan het adres van WhatsApp, lijkt het bedrijf dit vooralsnog geen probleem te vinden.
